คลิปการพิมพ์ในอเมริกาเมื่อ 60 ปีก่อน

จริงๆ ผมอยากได้รูปโรงพิมพ์หรือคลิปการพิมพ์ของบ้านเรามากกว่า โดยเฉพาะก่อน พ.ศ. 2490 ได้ยิ่งดีเลย แต่ความจริง หากยากมากๆ หาไม่มีเลย ใครมีส่งมาแบ่งปันกันได้นะครับ ....สำหรับวันนี้ผมไปเจอคลิปสารคดีการพิมพ์ 2 คลิปที่น่าสนใจ เป็นคลิปในปี 1920 และ 1947 เมื่อดูทั้งสองคลิป จะเป็นระบบการทำงานพิมพ์ในอดีตได้ดีขึ้น รวมถึงเครื่องมือที่ใช้ในช่วงเวลานั้น เริ่มจากคลิปในปี 1920 หรือ พ.ศ. 2463 (ตรงกับรัชกาลที่ 6) คลิปนี้เป็นหนังเงียบนะครับ ไม่ต้องตกใจถ้าไม่มีเสียง โดยมีพล็อตเรื่องให้หญิงสาวเข้าไปเยี่ยมชมกิจการโรงพิมพ์ ไปดูแต่ละขึ้นตอนในการผลิตหนังสือ ของสำนักพิมพ์ John C. Winston โรงพิมพ์ที่ได้รับความนิยมมากในขณะนั้น
  



เครื่องจักรในโรงพิมพ์แห่งนี้ทำงานด้วยพลังงานไอน้ำ (ระบบไฟฟ้าอยู่ในขั้นเริ่มต้น) เครื่องจักรส่วนใหญ่จึงยังใช้ไอน้ำเป็นพลังงานหลัก เริ่มจากการนำชมการจัดทำต้นฉบับ สำหรับทำเพลทการพิมพ์ โดยใช้เครื่องหล่อตะกัวเรียงพิมพ์ทั้ง โมโนไทป์ (Monotype) และ ไลโนไทป์ (Linotype) จากนั้นนำตะตะกั่วที่เรียงพิมพ์แล้วไป "หล่อทองแดง" ทำเพลท เพื่อใช้ในการพิมพ์ .....ตรงนี้น่าสนใจ ผมไม่เคยเห็น การหล่อทองแดง จากตัวเรียงพิมพ์ตะกั่ว เพราะส่วนใหญ่เห็นแต่เรียงตะตะกั่วเสร็จก็นำไปพิมพ์หนังสือเลย แม้แต่เรื่อง วรรณกรรม Leaves of Grass ที่มีการพิมพ์ด้วย Letterpress ก็ยังพิมพ์ตรงจากตัวตะกั่ว อย่างไรก็ตามก็พอเข้าใจได้ว่า การพิมพ์ปริมาณมากๆ เครื่องจักรขนาดใหญ่ๆ ตัวตะกั่วอาจเกิดการชำรุด และเขยื้อนจากเบ้าพิมพ์ ทำให้การพิมพ์เสียหายได้ ดังนั้นหากมีการหล่อเพลทด้วยทองแดง ที่มีความทนทานมากกว่า ก็จะทำให้การพิมพ์เป็นไปอย่างราบรื่นกว่า

จากกนั้นก็นำไปชมการพิมพ์ การพับ การเข้าเล่มโดยใช้เครื่องเย็บกี่ จากนั้นก็ไปตัดขอบ 3 ด้าน นำไปดูเครื่องทำปกแข็ง การพิมพ์ปก (น่าจะพิมพ์ด้วยเครื่อง Hot Stamp) ......อันนี้ก็น่าสนใจ เพราะพิมพ์ได้สวย กราฟฟิกเด่น.... การเข้าเล่มปกแข็ง เครื่องนี้ก็น่าสนใจ (พอดีผมไม่ได้อยู่ในธุรกิจการพิมพ์เลยไม่รู้ว่าเค้าใช้เครื่องมือแบบไหน แต่แบบนี้เพิ่งเห็นในเว็บขายอุปกรณ์ Bookbinding เมื่อไม่กี่วันมานี้ เลยรู้สึกตืนเต้น่ว่า การเข้าปกแบบนี้ ก็ยังใช้อยู่ในปัจจุบัน) จากนั้นก็ไปเข้าแท่นบีบหนังสือ (Book Press) …..อันนี้ก็เป็นอีกเรื่อง ที่คาใจมานานว่า เคยเห็น Book Press ที่สูงมากๆ เค้าจะทำให้มันสูงๆ ทำไป ในเมื่อหนังสือเล่มนึง ต่อให้หนาๆ ก็ไม่น่าหนาเกิน 3-4 นิ้ว แต่ Book Press ทำซะสูง 30-40 นิ้ว สูงเกือบเท่าคน (ในคลิปสูงกว่าคนซะอีก) เห็นคลิปนี้แล้วหายสงสัยเลย ก็เพราะเค้าเข้าเล่มบีบอัดปกแข็งครั้งละหลายๆ เล่มพร้อมกัน
นี่เอง


คลิปที่ 2 เป็นสารคดีการพิมพ์ในปี 1947 หรือ พ.ศ. 2490 (เป็นปีเริ่มต้นแห่งรัชการปัจจุบัน) ในคลิปนี้เราจะเป็นภาพโรงพิมพ์ที่ใหญ่มาก และเทคโนโลยีการพิมพ์เมื่อ 67 ปีมาแล้ว เริ่มจากการตรวจสอบต้นฉบับ แล้วส่งไปเรียงพิมพ์ด้วยมือ (เข้าใจว่าน่าจะเป็นงานง่ายๆ โพสเตอร์ แผ่นพับ โบรชัวร์ ใบเสร็จ) และหากเป็นงานพิมพ์ที่ต้องใช้ตัวอักษรมากๆ ก็จะส่งไปเรียงพิมพ์ด้วยเครื่องหล่อตะกั่วเรียงพิมพ์ ไลโนไทป์ (Linotype) และโมโนไทไทป์ (Monotype) หลังเรียงพิมพ์แล้วก็นำไปพิมพ์พรู๊ป ให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบ ว่ามีการพิมพ์ผิด สะกดผิด การเว้นช่องว่างถูกต้องหรือไม่ หากมีจุดผิดก็จะกลับไปแก้ หากถูกต้องแล้วก็จะนำมาจัดเรียง แต่ละหน้า ซึ่งหากเป็นงานชิ้นเล็กง่ายๆ ก็จะส่งไปพิมพ์ที่เครื่องพิมพ์เลตเตอร์เพรสแบบใช้มือป้อนกระดาษ หากมีจำนวนมากก็ใช้ระบบอัตโนมัติป้อนและพิมพ์ สำหรับงานใหญ่จะใช้เครื่องออฟเซ็ท (ช่วงนี้ถือเป็นยุคต้นๆ ของระบบออฟเซ็ท) ช่วงท้ายๆ ไม่มีอะไรมาก เล่าเรื่องการฝึกอบรมงานพิมพ์ให้กับคนรุ่นใหม่ แต่ผมก็ชอบเห็นแท่นเลตเตอร์เพรสแบบใช้มือป้อนกระดาษ มันคลาสสิกมาก